7 Vet goed, dat vet!

Vet eten. Het is vaak één van de grootste drempels die je over moet als je begint aan een koolhydraatarm dieet. Dat stemmetje in je hoofd dat blijft zeggen: ‘dit kan toch niet gezond zijn?’

Daarom hier het verhaal over waar die angst vandaan komt en ook waarom die echt ongegrond is. Een nieuwe kijk op vetten. Maar vooral ook: een nieuwe kijk op ‘Wat zijn nu de gezonde en wat zijn ongezonde vetten?’. Ben je niet geïnteresseerd in de bla bla en wil je gewoon weten welke vetten gezond zijn, lees dan ‘8 Goed vet’.

Eet voldoende goede vetten

Als iemand vraagt waar hij op moeten letten als hij net begint met LCHF of ketogeen eten, vertel ik onder andere dat hij of zij voldoende goede vetten moet eten. Als je de koolhydraten uit je menu schrapt heb je namelijk andere energie nodig. Die haal je uit vet.

Vet is een hele goede bron van energie. Vet levert met 9 kilocalorieën per gram meer dan de dubbele hoeveelheid energie dan de 4 kilocalorieën per gram van koolhydraten of eiwitten. Je hoeft er dus veel minder van te eten om dezelfde hoeveelheid energie te krijgen. Het duurt iets langer voor die energie vrij komt, maar houdt wel langer aan [1]. Het heeft geen invloed op de bloedsuikerspiegel. Je krijgt dus niet de pieken en de dalen in bloedsuikerspiegel, energie en humeur die zo typerend zijn voor (met name snelle) koolhydraten.

Photo by rawpixel.com on Unsplash

Als je onvoldoende vetten toevoegt aan een koolhydraatarm dieet, denkt je lichaam dat je in tijden van schaarste terecht gekomen bent. Het zal er dan alles aan doen om z’n eigen reserves vast te houden. Hoe tegenstrijdig het misschien klinkt: door vet te eten, zorg je ervoor dat je je eigen vetreserves kunt gaan gebruiken.

Dit gebeurt overigens alleen als je insuline-niveau voldoende laag is. Het goede nieuws is: dat gebeurt vanzelf als je (voldoende) mindert met koolhydraten. Insuline is de sleutel tot je vetcellen. Insuline laag = vet verbranden. Insuline hoog = vet opslaan. Dat verklaart meteen waarom een HCHF dieet, ofwel veel vet in combinatie met veel koolhydraten, geen goed plan is. Vandaar waarschijnlijk dat je daar niet zoveel over hoort 😉 .

Goed vet, slecht vet

‘Oké, vet is goed. Ik kan aan de slag.’ Wacht, niet zo snel. Want niet alle vet is goed. ‘Nee, weet ik wel. Dat hoor ik al m’n hele leven.’

Inderdaad. Afhankelijk van je leeftijd hoor je dat al minimaal je halve leven. Het begon allemaal in de jaren ’60 van de vorige eeuw met een onderzoek van de Amerikaan Ancel Keys dat aantoonde dat veel vet en dan met name verzadigd vet slecht is voor hart- en bloedvaten. Roomboter, eieren en braadvet moesten de deur uit. Iedereen moest massaal aan de halvarines, zonnebloemolie en later ook aan de vloeibare bak- en braad.

Dus ja, we weten wel dat niet alle vetten goed zijn.  Toch is dat precies de reden dat een opmerking als ‘zorg voor voldoende goede vetten’ heel gevaarlijk kan zijn. We zijn immers gehersenspoeld met het feit dat de verzadigde vetten slecht voor ons zijn en dat plantaardige olie en Becel een heel gezond alternatief vormen. En laat dat nou net een tikkeltje anders liggen…

Verzadigde vetten zijn niet slecht

Photo by Whitney Wright on Unsplash

Laat Ancel Keys z’n resultaten nu toch opzettelijk verkeerd geïnterpreteerd hebben en ook opzettelijk misleidende conclusies getrokken hebben. Zijn conclusie dat verzadigde vetten slecht voor je zijn, klopt dus helemaal niet.

Wil je dit eens uitgebreid nalezen, kijk dan eens naar [2] What Every Doctor Should Know About Ancel Keys Experiments. Wil je het liever in het Nederlands lezen, Mike Donders heeft een heel duidelijk verhaal hierover geschreven in [7] Verzadigd vet en cholesterol.

Het gaat verder dan het onderzoek van Ancel Keys. In al die tijd heeft niet één wetenschappelijk onderzoek deze relatie kunnen aantonen. Simpelweg omdat het niet waar is en dus niet aangetoond kan worden. En geloof me, ze hebben het echt wel geprobeerd…

Plantaardige olie en transvetten zijn wel slecht

Photo by kayleigh harrington on Unsplash

Maar laat daar nu wel alle voedingsadviezen op gebaseerd zijn. In Amerika, maar ook in Europa. Mijd de verzadigde vetten. Gebruik plantaardige olie om te bakken en braden. Minder het gebruik van vet en eet voldoende koolhydraten. Nu zitten we met de gebakken peren. En niet eens gebakken in roomboter 🙂

Het gaat zelfs verder dan dat. Niet alleen klopt het niet dat verzadigde vetten leiden tot verstopte aders; de vetten die we als gezonde alternatieven zijn gaan gebruiken doen dat wèl. Hoe ongezond meervoudig onverzadigd vet in plantaardige olie is, was Ancel Keys namelijk ook ‘vergeten’ te vermelden in zijn onderzoeksrapport [2]. Oeps…

Dat transvetten het risico op hart- en vaatziekten vergroot [3] is bij steeds meer mensen bekend. Zelfs het voedingscentrum vertelt je dat [4]. Beetje jammer alleen, dat ze bovenaan de pagina beginnen over transvetten in kaas en vlees. En pas daarna over de transvetten in margarine, frituurvet en gebak… Terwijl dat de grootste boosdoeners zijn. Wel de reden overigens om je kaas en vlees van gras-gevoerde dieren te kiezen en vooral onbewerkt vlees te eten. Weer een probleem opgelost.

Photo by Siming Ye on Unsplash

Dat ook plantaardige oliën, zoals zonnebloemolie, koolzaadolie, raapzaadolie, slaolie en sojaolie heel ongezond zijn, is veel minder bekend. Toch is er voldoende literatuur over te vinden. Onderaan de blog staan een aantal Nederlandse sites die je aardig op weg helpen. Plantaardige oliën zorgen voor veel kleine ontstekingen in het lichaam, wat dan uiteindelijk weer kan leiden tot hart- en vaatproblemen, naast allerlei andere (chronische ontstekings-) ziektes [6].

Teveel omega 6 leidt tot ontstekingen

Dat ligt aan een aantal dingen. Deze oliën bevatten allereerst transvetten en produceren nog veel meer transvetten bij hoge temperaturen (bijv. bij bakken en frituren). Daarnaast bevatten ze bijna uitsluitend omega 6. Door de grote hoeveelheden waarin we ze consumeren, leidt dit tot een zeer ongezonde verhouding tussen onze omega 6 en omega 3 inname.

Omega 3 en omega 6 zijn vetzuren, die we uit voeding moeten halen, omdat ons lichaam ze zelf niet kan aanmaken. Omega 3 hebben we bijvoorbeeld hard nodig o.a. voor de ontwikkeling van onze hersenen, voor het goed functioneren van onze zenuwen, hormonen, hart en bloedvaten en gezichtsvermogen.

Deze vetzuren hebben we nodig, maar ze moeten wel in een gezonde verhouding tot elkaar staan. Teveel omega 6 leidt tot ontstekingen en omega 3 gaat deze ontstekingen net tegen. De enorme toename in het gebruik van plantaardige oliën heeft de verhouding ‘omega 6 : omega 3’ helemaal scheef getrokken. Een verhouding van 1:1 zou ideaal zijn. Tegenwoordig krijgen we vaak 16 keer zoveel omega 6 binnen dan omega 3!

Een tekort aan omega 6 is vrijwel niet mogelijk. De enige manier dus om gezonder te worden van plantaardige oliën is door ze volledig te mijden. Daar moet je overigens wel moeite voor doen. Probeer bijvoorbeeld maar eens mayonaise te kopen, waar geen plantaardige olie in zit…

Goed, we schrijven dus transvetten en plantaardige oliën af. In de supermarkt kun je voortaan het hele halvarine en margarine schap voorbij lopen, inclusief de (vloeibare) bak- en braadproducten. Ook bij het schap met olie kun je de meeste flessen laten staan. Maar gelukkig blijven er wel gezonde keuzes over! Voor het gemak heb ik deze op een aparte blog gezet: ‘8 Goed vet’.

Een aantal bronnen die ik gebruikt heb:

[1] Carbohydrates vs Fats Korte, eenvoudige uitleg over waarom koolhydraten een ‘snellere’ bron van energie vormen dan vet, maar vet veel meer energie levert per gram.

[2] What Every Doctor Should Know About Ancel Keys Experiments Dit artikel legt uit waarom Ancel Keys conclusies over het effect van vet op het ontstaan van hart- en vaatproblemen onjuist zijn en gemanipuleerd.

[3] Intake of saturated and trans unsaturated fatty acids and risk of all cause mortality, cardiovascular disease, and type 2 diabetes Een uitgebreide review en meta-analyse van een heleboel onderzoeken naar de risico’s van verzadigd vet en van transvet.

[4] Voedingscentrum – Transvet

[5] Vet goed, vet slecht?! Korte uitleg over waarom verzadigd vet niet slecht is, over transvetten en plantaardige olïe, en een overzicht van goede en slechte vetten.

[6] Plantaardige olie: veel giftiger dan je denkt Gaat uitgebreid in op de gevaren van plantaardige olie, over de transvetten die erin zitten en waarom het zorgt voor een ongezonde verhouding tussen omega 3 en omega 6.

[6] Omega 3 vetzuren Artikel over omega 3 en omega 6 en de ideale verhouding ertussen.

[7] Verzadigd vet en cholesterol Een hele duidelijke en informatieve Nederlandse uitleg over Ancel Keys onderzoek. Ook een oproep om vooral weer verzadigd vet en cholesterol te gaan eten, met uitleg waarom. Zeker lezen!

[8] Nieuwe wetenschap herhaalt de oude wijsheid: vet eten is gezond Een uitgebreid artikel van wetenschapsjournalist Daan de Wit, die 2 jaar lang onderzoek heeft gedaan naar de waarheid over voeding en er een boek over geschreven heeft, waarin hij de conventionele ideeën over gezond eten onderuit haalt.

Print Friendly, PDF & Email

2 REACTIES

    • Hallo Bep, heel erg bedankt voor je enthousiaste reactie. Dat vind ik heel fijn om te horen. Super dat jij ook al jaren keto/koolhydraatarm eet! Heel gezond!!
      Groetjes, Cora

Geef hier je reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.