Ik ben een fervent voorstander van vasten. Bijna vijf jaar geleden kwam ik erachter dat leefstijl een heleboel invloed heeft op onze geestelijke en lichamelijke gezondheid. Sindsdien eet ik onbewerkt, koolhydraatarm en vetrijk. Zoals je aan ieder recept op mijn blog kunt zien.
Vanaf die tijd ben ik ook gaan vasten. Destijds was er nog weinig aandacht voor de gezondheidsaspecten van vasten. Zeker in Nederland. Maar toen ik las wat het allemaal met je doet en dat je lijf het eigenlijk nodig heeft om ook op langere termijn gezond te blijven, was ik enorm gefascineerd. Ik ben me er toen verder in gaan verdiepen. Aan de ene kant in de wetenschap erachter, maar ook hoe je het zelf het beste kunt doen. Al snel ging ik zelf aan de slag. Ik bouwde het op, met één dag per keer. Het was niet altijd makkelijk, maar ook niet zo moeilijk als je zou denken. Mijn enthousiasme over het vasten bleef.
Meerdaagse vast om je cellen te vernieuwen
Waar veel mensen die willen gaan vasten beginnen met periodiek vasten (ook wel bekend onder de Engelse afkorting IF, van Intermittend Fasting) ben ik dus begonnen met meerdaagse vasten. Vooral deze manier van vasten staat bekend om z’n beschermende werking tegen welvaartsziektes.
Gedurende zo’n meerdaagse vast wordt het fantastisch mooie proces van autofagie steeds versterkt. Autofagie is het proces waarbij cellen zichzelf letterlijk gaan opeten. Dat doen ze niet willekeurig. Gelukkig maar, want dat zou wel heel dom zijn. En dom is ons lichaam allerminst. De cellen zoeken daarvoor oude en/of beschadigde celonderdelen en vormen er weer nieuwe, intacte onderdelen van. In tijden van voedseltekort wordt je lichaam dus letterlijk vernieuwd.
Alleen voor de autofagie zou ik het al doen. Daar houdt het echter niet bij op. Er zijn ongelooflijk veel gezondheidsvoordelen aan een meerdaagse vast. Na afloop krijgt je immuunsysteem een boost (o.a. door de aanmaak van meer witte bloedlichaampjes) en je hersenen maken nieuwe neuronen en meer onderlinge verbindingen. Je lichaam gaat zichzelf ontgiften. Ook geef je je darmen een hele gezonde reset. Om maar eens wat te noemen. Als je alle voordelen van vasten in een pilletje zouden kunnen stoppen, zou je daar schatrijk mee kunnen worden.
Ervaring delen
Inmiddels ben ik ook een doorwinterd IF-er. Al jaren eet ik minder dan de standaard 3 maaltijden op een dag. Soms eet ik er twee; op andere dagen maar één. Onbewerkte maaltijden met gezonde vetten. Een heerlijke leefstijl, die niet alleen gezond is, maar ook heel goed vol te houden. Ik voel me zoveel beter nu ik niet meer de hele dag eet. Ik geniet zoveel meer van m’n maaltijden en heb veel meer energie. Een groot voordeel is ook dat ik nooit last heb van pieken of dalen in m’n bloedsuiker.
Vasten krijg gelukkig steeds meer positieve aandacht; ook in Nederland en zelfs in de media. Hierdoor groeit het ook in populariteit. Steeds meer mensen gaan meedoen. Omdat ik merkte dat er behoefte was aan informatie en onderlinge steun begon ik twee maanden geleden een nieuwe Facebookgroep ‘Eet niet minder, eet minder vaak‘.
We zijn er met een groep van 250 mensen die allemaal enthousiast zijn over vasten. Veel leden hebben zelf in meer of mindere mate ervaring en willen die delen. Of zoeken onderlinge verbondenheid. Andere leden willen graag gaan vasten, maar hebben de stap nog niet gezet. Ze gebruiken de groep om vragen te stellen of de ervaringen van anderen te lezen.
Samen op avontuur
Waar veel leden ervaring hebben met periodiek vasten is de bekendheid met meerdaagse vasten heel beperkt. Voor velen is het ook (nog) een ver-van-hun-bed show. Het klinkt als iets voor ‘anderen’; iets wat ze zelf ‘nooit zouden kunnen’. Maar er is ook interesse. En er zijn mensen die al wel ervaring hadden met één of twee dagen, maar die het niet lukte om het een dagje verder te rekken.
Al vaker had iemand gevraagd of we het niet eens samen konden doen. Een goed idee, want samen sta je sterk. Het helpt enorm als je met je onzekerheden bij anderen terecht kunt. Als je bevestiging krijgt van ‘dat heb ik ook’ en gerustgesteld wordt ‘dat is heel normaal en kan geen kwaad’. Als je elkaar tips kunt geven en over een hobbeltje kunt duwen. Vandaar dat we vorige week samen op avontuur gingen. Drie dagen lang.
Ieder z’n eigen doel
Rond de 25 leden deden mee. Vooraf bepaalde iedereen z’n eigen doel. Want goed nadenken over wat je wilt bereiken en waarom je dit eigenlijk wilt doen, helpt enorm om het vol te houden. Wie wilde, deelde z’n doel.
Mijn persoonlijke doel was allereerst om m’n lange termijngezondheid te verbeteren. Het is de reden dat ik nog steeds zo’n 4-5 keer per jaar een meerdaagse vast probeer te doen. Zodat ik er alles aan doe om allerlei (chronische) leefstijlgerelateerde ziektes op afstand te houden. En dat soort ziektes zijn er enorm veel. Veel meer dan de meeste mensen weten.
Daarnaast wilde ik graag een overtollige kilo kwijt. Of liever gezegd, een centimeter rond m’n taille. Een centimeter teveel waardoor m’n broeken net wat te strak zaten. Die centimeter was er sinds de Corona-maatregelen bijgekomen. Waarschijnlijk omdat ik ineens 6 uur woon-werk fietsuurtjes miste. Omdat werk nu is waar ook thuis is. Terwijl ik wel m’n gewone grote porties bleef eten. Dat wilde ik doorbreken. Uit ervaring weet ik inmiddels dat niets zo effectief is om voedingsgewoontes te doorbreken dan een meerdaagse vast. Vandaar mijn tweede doel: een beetje minder rond de taille en daarna beter naar m’n honger- en verzadigingssignalen luisteren.
Watervast: koffie, thee en/of water
Het plan was om tijdens deze 3 dagen te gaan watervasten. Dat betekent dat je helemaal niets eet en dat je je qua drinken beperkt tot water, (kruiden)thee en/of zwarte koffie.
Bij een watervast is het belangrijk is dat je géén calorieën binnenkrijgt. Ook wil je geen drankjes die invloed kunnen hebben op je bloedsuiker en/of insuline. Vandaar dat ook alle zoetstoffen uitgesloten zijn, maar ook citroen-, gember- etc. kun je beter achterwege laten.
Let ook op met de ingrediënten van bijvoorbeeld een (kruiden)thee. Heel vaak worden er aroma’s aan toegevoegd. Zelfs natuurlijke aroma’s kunnen je insuline beïnvloeden, omdat je lijf zich klaarmaakt voor de calorieën waarvan je lijf denkt dat die nu gaan komen. Zelfs als dat niet het geval is. Dit proces begint al bij een zoete, maar soms ook zure of zelfs bittere smaak in je mond.
Persoonlijk ook geen koffie
Zelf ben ik na de eerste paar meerdaagse vasten ook afgestapt van het drinken van koffie. Bij een échte detox past wat mij betreft geen caffeïne. Eén keer stopte ik pats boem. De ene dag dronk ik nog volop de (automaten)koffie op het werk en de dag erna helemaal geen koffie meer. Vijf vastendagen lang. Dat heb ik toen geweten. Ik ben de eerste drie dagen doodmoe geweest. Daarna deed ik het daarom anders. Dan zorgde ik dat ik al een week van tevoren overstapte op caffeïne-vrije koffie. Dan was stoppen tijdens het vasten geen probleem.
Tegenwoordig drink ik nog maar zelden caffeïnehoudende koffie, dus hoef ik er niet meer over na te denken.
Deze keer: enkel water
Tijdens het vasten dronk ik de laatste jaren enkel nog groene thee, rooibos- of kruidenthee en water tijdens het vasten. Deze keer had ik me voorgenomen om óók geen kruidenthee of groene thee te drinken. Enkel water dus. Om eens te kijken hoe dat zou bevallen. Ik ben een echte theeleut, dus dat leek me wel een mooie uitdaging.
Of zelfs dat niet
Wat ik me ook voorgenomen had, maar wat ik met opzet niet deelde in de groep, was om tijdens onze drie-daagse zo lang mogelijk droog te vasten. Droogvasten betekent dat je niet eet én niet drinkt. Aan de ene kant is dat supersimpel, maar het klinkt ook heel erg moeilijk. En niet te vergeten, héél erg ongezond.
Dat kan toch niet gezond zijn?
Ik heb zelf ook jarenlang gedacht dat droogvasten heel ongezond was. Daar wilde ik niet eens over denken. Dat komt denk ik, omdat heel veel personen die enthousiast zijn over watervasten waarschuwen tegen droogvasten. Inclusief degenen die ik als expert beschouw. Ook die roepen dat je vooral veel moet drinken.
M’n ideeën over droogvasten veranderenden toen ik las dat er heel veel onderzoek is gedaan naar droogvasten. Namelijk tijdens de Ramadan. Jaarlijkse doen wereldwijd ongelooflijk veel mensen daaraan mee. Een maand lang eten én drinken ze niets tussen zonsopgang en zonsondergang. Ze drinken en eten in de periodes ertussen. Het is dus heel eenvoudig om daar onderzoek naar te doen. En wat blijkt: het is juist reuze gezond.
Droogvasten = watervasten++
Je kunt het een beetje zien als watervasten++. Het lijkt erop dat je eigenlijk dezelfde gezondheidsvoordelen krijgt als met watervasten, maar dan in extremere mate. Je krijgt deze gezondheidsvoordelen namelijk omdat je lichaam in een crisissituatie komt. Het valt dan terug op allerlei overlevingsstrategieën uit de oertijd. Die spreken we in onze moderne tijd niet of nauwelijks meer aan, maar ze blijken heel belangrijk voor onze lange termijn gezondheid. Om af en toe schoon schip te maken in ons lijf. Om parasieten, gifstoffen en uit de band gevlogen cellen weer kwijt te raken. We (=onze cellen) eten ze letterlijk op en voeden onszelf ermee tijdens het vasten.
Droogvasten is qua crisissituatie nog een tandje erger dan watervasten. Hierdoor is het lichaam nóg sneller en nog meer genoodzaakt om die overlevingsstrategieën aan te spreken. Vandaar dat 1 dag droogvasten vaak vergeleken wordt met 3 dagen watervasten.
Langzaam opbouwen
Mijn interesse was gewekt en ik ging er meer over lezen. Toen ik las dat ons lichaam zelf water kan maken, was ik om. Hoe ontzettend ingenieus is dat. Als je geen water drinkt betekent dat dus niet dat je uitdroogt. Je lichaam maakt het water zelf uit vetcellen en zuurstof.
Ik besloot om er wat mee te experimenteren. Dat was denk ik ergens tussen 1 en 2 jaar geleden. ’s Ochtends ging ik voortaan de deur uit zonder te drinken. Om een uur lang in tempo te fietsen. Of anderhalf uur hard te lopen. Dat bleek prima te gaan. Het is even wennen in je hoofd, maar dat is alles. Het moment van drinken stelde ik op sommige dagen langer uit. Op andere dagen dronk ik zoals ik gewend was. En dat was veel. Naar ik nu vermoed; eigenlijk veel te veel. Voor de gezelligheid of troost en niet omdat ik het nodig heb. Zeker als je minder vaak eet, is dat denk ik een valkuil.
24 uur
Mijn langste ervaring tot een week geleden was zo’n 24-25 uur droogvasten. Tijdens werkdagen. Dat heb ik in totaal misschien 4 keer zonder problemen gedaan. Een enkele keer ging het mis en kreeg ik hoofdpijn. Uiteraard ging ik dan weer drinken. Of het aan het droogvasten lag of aan bijvoorbeeld stress of werkdruk, maakt dan niet eens zoveel uit.
Veel meer ervaring had ik met ‘periodiek droogvasten’. ’s Avonds na het eten niet meer drinken tot ergens tussen 10:00 en 12:00 uur de ochtend erna. Dat is eigenlijk altijd prima gegaan. Oók het sporten wat ik dan ’s ochtends deed.
Gewoon proberen
Met de wetenschap op zak dat droogvasten wél gezond is en met die eerdere kortere ervaringen op zak, besloot ik deze keer mezelf nog meer uit te dagen. Ik nam me voor om zolang mogelijk tijdens deze 3 dagen niet te drinken en pas als het nodig zou zijn, over te stappen op water. De reden dat ik dit niet deelde was vooral omdat ik geen verwarring wilde zaaien. Bovendien wilde ik eerst ervaring opdoen. En strict genomen was het nog steeds ‘vasten met enkel water’. Alleen kwam het water uit m’n eigen lijf ?!
Ervaring uit de groep met watervasten
Het was ontzettend leuk om dit avontuur samen aan te gaan. Dagelijks keken we vooruit op de dag die ging komen. Bespraken hoe het ging, onze plannen voor de dag en waar we tegenaan liepen. Of juist wat er heel erg goed ging. We deelden ervaringen en tips en hielpen elkaar. Het was niet altijd makkelijk, maar samen zetten we door en haalden we de eindstreep.
Wat heerlijk was het om het samen te doen. Bijna zonder uitzondering is iedereen ontzettend enthousiast. Trots op wat ze bereikt hebben. En meer dan geinteresseerd in een vervolg.
Mijn eigen ervaring met droogvasten
Ook mijn ervaring is erg positief. Samen vasten is zoveel leuker dan het in je eentje doen. Maar ook het droogvasten is me heel erg meegevallen. Over die drie dagen zal ik in een aparte blog nog een uitgebreider verslag doen. Als ervaringsverhaal voor mensen die het zelf ook eens willen proberen.
In het kort is mijn ervaring een mix van de ervaringen van een meerdaagse watervast en de ervaringen met het periodieke droogvasten. Meer nog dan tijdens watervasten, uit het niet-eten en niet-drinken zich voornamelijk in je mond. Dat droge en wat branderige gevoel; die keto-tong die ook zo typerend is voor watervasten, die krijg je ook tijdens droogvasten. Alleen dan intenser en misschien zelfs ‘onaangenamer’. Dat intensere gevoel herkende ik van het periodieke droogvasten. En na de eerste dag werd het voor mijn gevoel ook niet meer erger.
Hongervlagen heb ik ook gehad, misschien zelfs wat meer dan ik gewend ben. Dat kan perceptie zijn. Maar het kan ook echt natuurlijk. Er worden immers meer vetcellen verbrand dan bij een watervast. Bij droogvasten zijn ze namelijk ook nodig om water van te maken.
Op de tweede dag was m’n energie minder dan ik verwacht had op basis van eerdere vastenervaringen. Dit kan heel goed te maken hebben met het ontgiftingsproces, waar je met droogvasten ook sneller en dieper induikt. Dag drie daarentegen vond ik een eitje, want toen was het eind alweer in zicht.
Van te voren dacht ik dat het niet kunnen drinken als afleiding of troost mijn grootste obstakel zou worden. Dat is me echter 200% meegevallen. Ik denk dat doordat ik helemaal niet dronk, m’n geest veel makkelijker de gedachtes naar het (willen) drinken los liet. Ik vermoed dat het veel makkelijker was om helemaal niet te drinken, dan dat het geweest zou zijn om met mate te drinken. Net zoals dat met eten het geval is.
Drie maal drie
En als het waar is dat 1 dag droogvasten gelijk staat aan 3 dagen watervasten, heb ik nu de langste vastenervaring tot nu toe achter de rug… In grote stappen snel thuis ?!
