Tomatillo’s vind ik echt geweldig. Als je er meer over wilt lezen kun je eens kijken in deze blog van een paar jaar geleden: De tomatillo: een supergezonde rakker!
Ze lijken qua uiterlijk een beetje op groene tomaatjes met het formaat van een wat uit de kluiten gewassen kerstomaat. Qua smaak kan ik ze niet goed duiden. Ze zijn friszurig; echt heel uniek. Ze zijn heel geschikt om een gerecht een friszurig randje te geven.
Zelf kweken
Helaas zul je ze niet zo snel bij de groentenman vinden. Gelukkig hebben we onze moestuin. Drie jaar geleden hoorde ik voor het eerst over tomatillo’s en kocht ik een zakje zaad om te proberen. Wij vonden het een groot succes. Het zijn wilde rakkers die je een beetje in het gareel moet houden, maar verder zijn ze niet moeilijk te kweken.
Je kunt ze in bedwang houden door ze goed op te binden. De planten krijgen veel zijtakken die zwaar worden als de vruchtjes gaan groeien. Ondersteuning van één of meerdere stokken of zelfs een soort hekwerk is dan wel nodig. Anders gaat de hele plant op de grond liggen. Zeker wanneer het een keer flink waait.
Grappig vruchtje
Tomatillo’s groeien heel grappig. Eerst groeit er een lampionnetje. In het begin is dat een boel opgeblazen lucht. Later gaat het vruchtje binnenin groeien. Je merkt dat als je voorzichtig in het lampionnetje knijpt. Het groeit door tot het op een gegeven ogenblik bijna uit het lampionnetje barst. Het vruchtje voelt dan zwaar aan en het lampionnetje scheurt open. Als het vruchtje voldoende zon krijgt kan het groengeel van kleur worden. Anders blijft het groen. Hoe geler ze zijn, hoe zoeter en zachter.
Gezond en veelzijdig
Zelf ben ik ze enorm gaan waarderen. Ze zijn zoals gezegd niet alleen supergezond, maar hebben ook die unieke smaak. En ze zijn heel veelzijdig. Ik gebruik ze in soepen en sauzen, roerbakgroenten, stoofpotten en salades. En vaak bij m’n eieren die ik als lunch eet.
We hebben dan ook al drie jaar op een rij iedere keer wat meer planten gezet. Tot nu toe steeds met succes. Heel anders dan bijvoorbeeld tomaten. Die hadden dit jaar heel veel last van het slechte weer. Ze zijn gevoelig voor schimmels en we moesten de meeste planten ruimen voordat we ervan hadden kunnen plukken. Dat is echt wel heel zuur op dat moment. Er zit dan al zoveel werk en liefde in. En al die nog groene tomaten die je dan moet weggooien…
Gelukkig hadden we toen de tomatillo’s nog. Die maakten het toch nog een beetje goed.
Wintervoorraadje
Nu loopt het tomatilloseizoen op het einde. Er zijn te weinig zonuren en te weinig warmte om de tomatillo’s nog goed te kunnen laten groeien. Ook barsten de vruchtjes nu sneller. Ik denk door een combinatie van vocht en kou. Soms zijn ze al gebarsten terwijl hun lampionnetje nog helemaal intact is. Wanneer het ’s nachts gaat vriezen dan is het sowieso voorbij. Daar kunnen ze niet tegen.
Het is dus eigenlijk zaak om de vruchten voor die tijd te plukken. Zelfs als ze nog niet volgroeid zijn. Daardoor had ik afgelopen week nog best een flinke oogst. Grotere en kleinere. Alle gave exemplaren gingen naar zolder. We bewaren ze in lage dozen; netjes naast elkaar. Liefst met een beetje ruimte ertussen, want als er dan één gaat rotten hebben z’n buren er geen last van. Op die manier kunnen we ze waarschijnlijk nog wel een paar maanden gebruiken.
Inmaken = opmaken
De vruchtjes die gebarsten zijn of waar slechte plekken op zitten, die neem ik dan mee naar huis. Daar moet ik dan snel iets van maken; anders worden ze slecht. Wanneer het er teveel zijn om in m’n eten te gebruiken, dan ga ik over op inmaken.
Een paar weken geleden maakte ik er een tomatillosaus van door ze te roerbakken met ui en knoflook. Die saus heb ik kokend in een gesteriliseerde pot gegoten. Zoals je ook tomatensaus kunt inmaken. Als je zou willen, zou je zo’n saus jaren kunnen bewaren.
Fermenteren
Fermenteren is een andere optie. Vaak gebruik ik de tomatillo’s in een pot gefermenteerde groenten. Daar doe ik dan allerlei groenten door. Maar met fermenteren kun je ook andere leuke dingen doen. Zoals sauzen maken. Zonder suiker en conserveermiddelen en toch lang houdbaar. Ik vind het super tof om dat soort fermentatie-experimenten te doen. Wat je dan krijgt is zo uniek van smaak en zo gezond!
Heel leuk zijn bijvoorbeeld de groene salsa die ik eerder deelde en de pikante saus uit de blog van vandaag. Op de foto hierboven zie je ze naast elkaar. De linker weckfles bevat de groenten voor de groene salsa en de rechter weckfles de pikante saus voordat deze gefermenteerd is. In dezelfde volgorde zie je ze op de gekookte eitjes met kaas.
Meerdere wegen naar Rome
Beide sauzen zijn wel wat vergelijkbaar. Zo zijn ze beide pittig door het gebruik van verse pepers. Maar er zijn ook verschillend. Zo is de pikante saus wat frisser door het gebruik van citroen.
Ook de bereidingswijze is heel anders. Bij de salsa worden de groenten eerst gefermenteerd in zout water en daarna gepureerd. Bij de pikante saus uit dit recept wordt alles eerst gepureerd en daarna gefermenteerd. Uiteindelijk hou je dan bij beide een overheerlijke pikante saus over. Die het goed doet op een eitje, een blokje kaas of avocado, bij een Mexicaanse maaltijd of als pittige dipsaus.
Gefermenteerde pikante tomatillosaus
Ingrediënten
1 tl korianderzaad, geroosterd in een droge koekenpan
275 g tomatillo’s
6 tenen knoflook
1 biologische citroen
2 pepers
10 g verse kruiden (bieslook en peterselie)
2 tl zout
- Optioneel:
1/4 tl xanthaangom
Stappen
- Zet alle ingrediënten klaar en leg ook handschoenen klaar om de pepers te snijden.
- Rooster de korianderzaadjes op een vrij laag vuur in een droge koekenpan en laat ze daarna afkoelen. Dit komt de smaak ten goede.
- Verwijder de lampionnetjes van de tomatillo’s en was ze goed om de plakachtige waslaag te verwijden. Snijd de tomatillo’s in grove stukken.
Maak ook de knoflook schoon en snijd in grove stukken. - Was en droog de citroen. Rasp de schil van de citroen of trek er met een zesteur reepjes uit. Snijd de reepjes in stukjes. Pel de citroen dik, zodat het witte en bittere deel van de schil verwijderd wordt. Zorg dat er geen pitjes in de citroen zitten. Snijd in grove stukken.
Alternatief dat beter werkt als je een citroen hebt met veel pitjes: pers de citroen uit en gebruik zowel het sap als de pulp.
- Doe de handschoentjes aan en snijd de pepers in stukjes. Denk eraan om niet in je ogen te wrijven.
- Was en droog de verse kruiden.
- Doe nu alle ingrediënten in de mengkom van een blender of hakmolentje. Ik deed dat in een paar keer, omdat ik een klein hakmolentje gebruikte. Maal de ingrediënten fijn.
- Doe de saus over in een gesteriliseerde weckpot. Zorg voor de zekerheid dat er een paar centimeter ruimte over is aan de bovenkant. Het viel me overigens wel op, dat deze saus niet zo borrelt tijdens het fermenteren en daardoor waarschijnlijk niet snel zal overstromen.
- Laat nu zeker 1 week fermenteren bij kamertemperatuur. Proef na een week of je de saus al zuur genoeg vindt. Eventueel kun je het tot ongeveer 3 weken laten fermenteren.
- Doe de saus dan eventueel over in een kleinere glazen pot of fles en bewaar deze in de koelkast. Zo blijft de saus maanden goed.
Notities
- Xanthaangom is een gom die je kunt gebruiken om te binden en vocht op te nemen. Het wordt gemaakt door korte suikerketens te laten fermenteren tot lange suikerketens (polysachariden) die nu functioneren als vezels die de darmbacteriën kunnen voeden. Met mate past het in een meukvrije gezonde leefstijl. [1]
- Als je de xanthaangom weg laat, zal de saus wat dunner blijven. Zelf vind ik de toevoeging van dit beetje xanthaangom wel echt wat toevoegen. De saus wordt niet alleen wat dikker, maar krijgt ook een mooie samenhang en een fijner mondgevoel. Het wordt écht meer een saus.
- RMR2.0: Deze saus is echt supergezond. Gefermenteerde groenten staan bij de Real Meal Revolutie op de groene lijst, onder het kopje ‘Voeding voor je darmen’. Er wordt geadviseerd om elke dag iets uit die sectie te gebruiken. Eet de saus dus zoveel als je wilt. Meer over de Real Meal Revolutie vind je onder het recept.
- RMR2.0 fasen: Xanthaangom staat niet op de gekleurde lijsten van de Real Meal Revolutie2.0. Laat het eventueel weg. Dan is het recept zeker geschikt voor fase 1, 2, 3 en 4.
- Meer info RMR2.0: Meer over de Real Meal Revolutie2.0 vind je onder het recept.
Gezond worden en blijven
In 4 stappen gezond
De Real Meal Revolutie (RMR) is een vet gezonde koolhydraatarme methode, mede opgezet door prof. Tim Noakes. De methode wordt onderbouwd door recente wetenschappelijke inzichten over gezonde voeding. In RMR 2.0 worden 4 stappen gevolgd die zich achtereenvolgens richten op kennis, verbeteren van je gezondheid, een gezond gewicht door optimale vetverbranding en het vasthouden van dat gezonde gewicht voor de rest van je leven.
Hoe je dat doet kun je vinden op mijn blog en in het boek ‘Van GezondDorp naar GezondLand‘. Van dat boek ben ik ook mede-auteur, maar ik heb er geen enkel financieel belang bij. Dat laatste geldt overigens ook voor deze blog, die om dezelfde reden ook helemaal reclame-vrij is.
Gezond eten
Wil je meedoen, sluit je dan aan bij de Facebook groep ‘Het nieuwe eten: koolhydraatarm en vet gezond‘.
Minder vaak eten
Heb je interesse in periodiek of meerdaagse vasten (Intermittend Fasting / IF of Extended Fasts / EF), dan kun je terecht bij de Facebook groep ‘Eet niet minder, eet minder vaak‘. Daar krijg je ondersteuning en informatie en kun je terecht met al je vragen omtrent ‘Minder vaak eten’. Dat kan varieren van niet snacken tussen maaltijden, tot dagelijks één of meerdere maaltijden overslaan, tot af en toe een paar dagen niets eten. En alles vanuit de gezonde insteek!
Meer kookinspiratie?
Krijg jij ook vaak kookinspiratie als je kijkt naar foto’s van lekkere gerechten? Kijk dan eens naar ‘Keto en zo: koolhydraatarme en vet gezonde recepten — glutenvrij en suikervrij‘. Het is de Keto en zo foto-galerij op Pinterest en geeft weer een andere kijk op de recepten van m’n blog.
Bronnen
[1] xanthaangom Artikel op de website van Monique van der Vloed over xanthaangom.
