Nooit meer calorieën tellen… dat moet toch als muziek in je oren klinken?! Hoe ongeloofwaardig het ook klinkt, toch is het zo.
Tellen werkt niet
Calorieën tellen werkt namelijk niet en van een calorie-beperkend dieet val je niet af. Laat ik het je uitleggen.
Het idee van calorieën tellen gaat er vanuit, dat je simpelweg de calorieën in je eten kunt tellen en op basis daarvan uitspraken kunt doen over de hoeveelheid calorieën die je lichaam daarvan gebruikt. Op die manier zou je dan kunnen uitrekenen of je een tekort of een overschot aan calorieën binnenkrijgt. En of je dus aankomt, afvalt of een stabiel gewicht houdt. Maar zo werkt het niet.
De ene calorie is de andere niet
Er zijn allerlei redenen daarvoor te noemen [1], [2], [3], [4]. Eén belangrijke daarvan kun je waarschijnlijk zelf ook wel bedenken. De ene calorie is namelijk de andere niet. Stel ik wil me beperken tot 1500 kcal op een dag. Die calorieën zou ik kunnen halen uit broccoli, maar ook uit cola. Moet je overigens wel je best voor doen, want hiervoor moet je 6,5 kilo broccoli eten of 3,5 liter cola drinken. Maar je snapt het idee. Intuïtief snappen we dat we van de broccoli niet dik zullen worden. Van die cola wel.
Je lichaam bepaalt wat er gebeurt
Daarnaast valt er weinig te zeggen over wat er daarna met die calorieën gebeurt. Dat is van zoveel factoren afhankelijk. Ook hier geldt, de ene calorie is de andere niet. Uit de ene calorie kan meer energie opgenomen worden dan de andere. Het kost je lichaam bijvoorbeeld meer energie om de calorieën uit proteïne om te zetten dan de calorieën uit vet.
Maar het ene lichaam is ook het andere niet. Gezonde darmflora kan meer energie uit je voeding halen dan ongezonde darmflora. Daarbij gebruikt dan het ene lichaam dan ook nog eens meer energie dan het andere [5].
Van calorieën beperken val je niet blijvend af
Uit bovenstaande blijkt al dat het bijna onmogelijk is om calorieën te tellen en op basis daarvan te bedenken hoeveel energie dat jou zou opleveren. Er is echter nog een veel belangrijkere reden waarom je het niet eens zou moeten willen proberen. Een calorie-beperkend dieet werkt namelijk helemaal niet om af te vallen. Als je structureel te weinig eet, val je alleen in het begin een tijdje af. In eerste instantie zal je lichaam z’n energiereserves aanspreken om een tijdelijke periode van ontbering te overbruggen. Van vroeger uit is je lichaam namelijk gewend om periodes van overvloed af te wisselen met periodes van schaarste.
Komt er echter geen einde aan deze periode van schaarste, dan gaat het lichaam zich aanpassen. De stofwisseling wordt vertraagd en om dit mogelijk te maken, worden sommige lichaamsfuncties op een lager pitje gezet of uitgeschakeld. De hormoonhuishouding raakt ontregeld, je krijgt honger en kou en je wordt suf, humeurig of zelfs depressief [6]. Het is ook de reden dat de menstruatiecyclus bij veel meisjes of vrouwen die (te) vaak streng op dieet zijn, ontregeld raakt. Een bescherming van het lichaam, want het heeft nu geen energie voor een succesvolle zwangerschap.
Ziek, zwak en misselijk
Het cynische van het verhaal is dat je lichaam nu minder energie nodig heeft. Het afvallen zal dus stagneren. Op de lange termijn zul je zelfs weer aankomen. Datgene wat je dus voor ogen had, is daarmee mislukt. Terwijl je nog steeds moe, zwak en misselijk bent. En ondertussen heel erg je best doet om zo weinig mogelijk te eten. Nog voor je stopt met je dieet, gaan je resultaten achteruit. Met als gevolg dat je gedemotiveerd raakt en weer stopt. Op het eind ben je zwaarder dan dat je begonnen was. Het bekende jojo-dieet [7].
Iedereen kent het en toch trappen we er steeds weer in. Vrijwel alle diëten zijn gebaseerd op de gedachte dat als je je calorieën maar voldoende beperkt en daarbij liefst ook voldoende sport, je wel af zult vallen. Steeds weer blijkt echter dat het niet werkt. Laten we er dus mee ophouden om onze calorieën te beperken.
Maar wat dan wel?
Het antwoord is heel eenvoudig: gezonde keuzes maken. Beperk je koolhydraten, zodat je insuline-niveau laag blijft en vetten verbrand kunnen worden i.p.v. alleen maar opgeslagen. Eet kwalitatief hoogwaardig en voedzaam eten zoals broccoli, (groene) bladgroenten, avocados, noten, eieren, vlees van grasgevoerde beesten. Je lichaam zorgt dan vanzelf voor de rest [8], [9].
Bij een gezond LCHF / ketogeen dieet hoef je niet op je calorieën te letten. Sterker nog, je moet ervoor gaan zorgen dat je je lichaam alle calorieën geeft die het nodig heeft zodat het zich kan herstellen. Geef je darmflora en je hormonen hiermee de kans om weer in balans te komen.
Zo zullen ook de hormonen die honger- en verzadigingssignalen afgeven zich gaan herstellen. Luister en handel ernaar. Ofwel: eet (alleen) als je honger hebt. Gebruik voldoende gezonde vetten en eet tot je verzadigd bent. Eet dan pas weer als je weer honger hebt. De vetten zorgen lang voor een verzadigd gevoel. Tussendoor snacken is dan helemaal niet nodig.
Ik weet dat heel veel mensen die een LCHF / ketogeen dieet volgen het niet kunnen laten om hun calorieën te tellen. Dat ze bang zijn dat ze anders toch aan zullen komen. Ik heb misschien makkelijk praten. Ik heb m’n moeder nooit één calorie zien tellen. Dat heb ik dus ook nooit gedaan. Ik had in een gedachten een bovengrens op de weegschaal en als ik die naderde gingen een tijdlang snoep en koek in de ban. Ik bleef dan altijd voldoende gezonde dingen eten. Achteraf gezien precies de goede methode.
‘Tel je herinneringen… niet je calorieën’.
Voor jou is het misschien anders. Je houdt je misschien al jarenlang vast aan calorieën. Daarom moet je mij ook niet zomaar op m’n woord geloven. Verdiep jezelf er eens in. Luister naar experts die bekend zijn met het LCHF / ketogeen dieet en die weten dat ‘insuline’ het echte probleem is. De ‘grote namen in het veld’. Ze onderschrijven stuk voor stuk dat je géén calorieën moet gaan tellen [7], [10], [11], [12], [13], [14], [15], [16].
Een wijze uitspraak die ik vanochtend voorbij zag komen: ‘Tel je herinneringen… niet je calorieën’.
Laat het gaan…
Bronnen
[1] Calorieën tellen; zeven redenen waarom het ongezonde onzin is
[2] 5 Grootste Problemen van Calorieën Tellen
[3] 10 nadelen van calorieën tellen
[4] Waarom calorieën tellen niet werkt
[5] All About Calories, Part 1: Do Calories Count? Deel 1 van een interessant artikel dat ingaat op de vraag of calorieën wel of niet (mee)tellen. Beschrijft waarom calorieën wel degelijk een rol spelen in het ‘gewichtsvraagstuk’, maar waarom het desondanks geen zin heeft om ze te tellen. Laat zien waarom het al bijna onmogelijk is om te berekenen hoe calorieën er daadwerkelijk opgenomen worden. Hetzelfde geldt voor de berekening van hoeveel van die calorieën ervan gebruikt versus opgeslagen worden.
[6] Diet Advice That Ignores Hunger Artikel van de Amerikaanse wetenschapsjournalist Gary Taubes, auteur van het boek ‘Good Calories, Bad Calories; Challenging the Conventional Wisdom on Diet, Weight Control and Disease.’ Het artikel is een pleidooi voor een koolhydraat-arm vetrijk ‘dieet’ waarbij je geen calorieën hoeft te tellen en je ook geen honger hoeft te lijden, ten opzichte van standaard, calorie-beperkend dieten, waarbij je continue honger hebt en wat op lange termijn dus niet volgehouden kan worden. Hij beschrijft hierin o.a. ook een onderzoek wat aantoonde wat het effect is van een strict calorie-beperkend dieet van 1600 calorieën per dag. Deelnemers hadden honger, hun ledematen zwollen op, hun haar viel uit en wonden genazen langzaam. Ze hadden het continue koud en hun verbranding kwam op een lager pitje te staan. Psychologisch gezien ging het misschien nog slechter: ze werden depressief, futloos, geïrriteerd, hun zin in sex verdween. Onder bepaalde condities werd een deel van de groep daarna toegestaan om weer te eten tot ze verzadigd waren. Dit gevoel van verzadiging bleek erg moeilijk te bereiken, ze aten tot 10.000 (!) calorieën op een dag. Na 20 weken herstel hadden de deelnemers gemiddeld 50% meer lichaamsvet dan voorheen.
[7] How Do We Gain Weight? – Calories Part I Deel 1 van een 11-delige serie waarin Dr. Jason Fung alles uitlegt over calorieën en waarin hij stap voor stap de theorie dat gewichtstoename dan wel -verlies allemaal om “calorieën in versus calorieën uit” draait, onderuit haalt. Elk deel verwijst onderaan door naar het volgende deel van de serie.
[8] All About Calories, Part 2: Top 10 Reasons Not to Count Calories Deel 2 van het artikel over het vraagstuk of calorieën wel of niet meetellen. Dit deel geeft 10 redenen waarom het tellen van calorieën geen zin heeft, met vele verwijzingen naar studies en rapporten die dit aantonen. Geeft aan het eind nog tips over hoe je kunt zorgen dat je zonder calorieën te tellen wel kunt afvallen (met een Paleo-insteek).
[9] (On)waar over vet, suiker en afvallen Deze site citeert een artikel van Melchior Meijer in een weekendbijlage van het Algemeen Dagblad. Het artikel is geschreven naar aanleiding van het boek van Gary Taubes: ‘Good Calories, Bad Calories’. Het ontkracht o.a. het idee dat dikke mensen dik zijn (geworden) omdat ze lui zijn en dunne mensen dun blijven omdat ze zo actief zijn. En ook het idee dat je van méér sporten (blijvend) afvalt. Wat dan wel het verschil maakt? Het hormoon insuline. Het is de grote dirigent van de vetopslag. Je kunt alleen vet opslaan als er veel van het hormoon insuline in je bloed circuleert.
[10] Intermittent Fasting vs. Caloric Reduction – What’s the Difference?
Samenvattend artikel van Dr. Jason Fung over het verschil tussen periodiek vasten (IF) en een calorie-beperkend dieet. Het verschil zit in het altijd beperken van bepaald eten (calorie-reductie) versus het soms beperken van alle eten (periodiek vasten). Dit is volgens Dr. Jason Fung het verschil tussen een mislukte en een geslaagde aanpak.
[11] You Asked: Should I Count Calories? Artikel dat een aantal voedingsexperts aan het woord laat om uit te leggen waarom je geen calorieën moet tellen. Dit zijn Dr. Marion Nestle, een professor in voeding en voedingsleer aan de universiteit van New York en Dr. Robert Lustig, directeur van het ‘Weight Assessment’ (gewichtsbepaling) programma als onderdeel van het gezondheidsprogramma voor jongeren aan de universiteit van California, San Francisco. Beide hebben hier ook boeken over geschreven.
[12] Why Calorie Counters are Confused Kort artikel van
[13] How to loose weight Artikel van de Zweede DietDoctor website wat uitlegt dat het tellen van calorieën, vele uren sporten en het proberen te negeren van hongersignalen niet het antwoord is op overgewicht. Geeft een overzicht van 18 tips wat je dan wel kunt doen.
[14] #006 Weight Loss Resistance, Calorie Restriction, Finding Your Carb Tolerance, Alcohol on Keto, Testing Ketones and Blood Sugar — #006 Deel 6 van de Keto for Woman podcast van Shawn Mynar waarin ze duidelijk uitlegt waarom je geen calorieën moet tellen als je een ketogeen dieet volgt. Ze legt de negatieve gevolgen uit van het beperken van je calorieën en ook dat het lichaam soms eerst moet herstellen en een nieuwe balans moet vinden, voordat je gewicht gaat verliezen.
[15] Should you be counting calories when you’re following the Banting Diet? Professor Tim Noakes is één van de bekend(st)e namen in de LCHF/keto wereld. Hij is mede-auteur van het boek ‘De real meal revolutie; echt eten voor een gezonder, energieker leven‘ en heeft een enorme ‘banting‘-beweging (mensen die LCHF zijn gaan eten) teweeg gebracht in Zuid-Afrika. Het antwoord van Professor Tim Noakes op de vraag of je calorieën zou moeten gaan tellen als je (te) weinig afvalt met het ‘banting’-dieet. Hij zegt dat de enige manier om dat (zinvol) te doen is door de juiste voeding te gaan eten, zodat je eigen hersenen aangeven wanneer je voldoende calorieën hebt gekregen. Zijn ander tips: probeers eens of het terugdringen van melkproducten effect heeft. Eet alleen als je honger hebt. Niemand heeft 3 maaltijden per dag nodig. Probeer (meer dan) 12 uur te vasten en af en toe 24 uur.
[16] Why Macros Can Kill Ketosis On A Low Carb Diet Verwijst naar een video van Dr. Adam Nally, alias DocMuscles (van de Keto Talk podcast) waarin Dr. Nally uitlegt waarom je zeker geen calorieën moet gaan tellen. Hij gaat zelfs nog verder en waarschuwt tegen het tellen van macro’s (= hoeveelheden eiwitten, koolhydraten en vetten per dag, gebaseerd op een hoeveelheid kcalorieën op een dag). Er staan ook rekenvoorbeeldjes bij waarom dit er voor kan zorgen dat je uit ketose raakt. Beperk je hoeveelheid koolhydraten op een dag en weg ben je. Val je dan nog niet af, dan is de volgende stap om je maximale hoeveelheid eiwitten per dag te berekenen en te zorgen dat je daar niet overheen gaat. Hij vertelt dat je beter je ‘lichaamsomtrekken’ (zoals de omtrek van je taille) kunt meten, omdat je lichaamssamenstelling gaat veranderen (minder vet, meer spieren) en dat zie je op de weegschaal niet terug. Zijn advies: als je dit allemaal doet, je in ketose bent en nog steeds niet afvalt; ga dan naar je dokter en laat je schildklier, bijnieren, cortisol niveau etc. nakijken.