Yacons… ze zijn zo gezond en zo lekker!
Sinds 4 jaar kweken mijn moeder en ik deze knollen zelf. Dat gaat eigenlijk heel gemakkelijk. Ook in Nederland, al komt de plant oorspronkelijk uit Peru. En we hebben de laatste jaren toch een paar heel verschillende tuinseizoenen gehad. Van heet en droog tot koud en nat. Maar ze hielden zich goed.
Tijdens het planten geven we ze een ruime hoeveelheid droge stalmest en compost. Wanneer het heel droog is, geven m’n ouders ze water. Maar voor de rest laten we ze vooral gewoon staan. Als mooie, grote en vooral fiere planten.
Broed- en eetbare knollen
Er groeien twee soorten knollen aan de plant. In het midden, het dichtst bij de stam, groeien kleine, grillig gevormde broedknolletjes die van binnen wit zijn en een paars schilletje hebben. Na het oogsten bewaren we dan weer de mooiste broedknollen. Dat worden het jaar erna weer de nieuwe planten.
Onder die ‘kroon’ van broedknollen groeien de eetbare knollen die veel groter worden en gelijkmatiger van vorm zijn. De eetbare knollen kun je het beste vorstvrij en donker bewaren. Dan blijven ze het langst hard en goed. Wij hebben ze vorig jaar in dozen in de kas bewaard. Die wordt in de winter net vorstvrij gehouden omdat er dan allerlei potplanten in staan. Dat is ons ook goed bevallen. In april konden we er nog goed van eten. Het is wel slim om wekelijks een keer door je voorraad te kijken, zodat je aangetaste knollen kunt weghalen. Dan steken ze de rest niet aan. Zulke stukken kun je afsnijden en de rest van de knol nog gewoon eten.
Groeiend enthousiasme
Vier jaar geleden begonnen we met één plant. Die hadden we via het internet bij een kweker gekocht. Enthousiast als we waren, schreef ik er deze blog over: Yacon – Peruaanse gezondheid uit de Hollandse moestuin.
Sindsdiens is ons enthousiasme eigenlijk alleen maar gegroeid. Net als het aantal planten. Dat ging van 1, naar 3, naar 5 en dit jaar zelfs 6. Tot nu toe gaven al die planten elk jaar een flinke hoeveelheid mooie knollen. Bij zes planten per jaar zal ik daarom wel blijven.
Veelzijdig in de keuken
Ik gebruik die knollen werkelijk overal voor. In de soep, roerbakgroenten en ovenschotels. In crackers en gebak. Door de rode kool. Als fermentatiegroenten. En nog veel meer. Ze hebben een natuurlijk zoete smaak en blijven heel stevig in je gerecht. Tenzij je ze in dunne schijfjes wat langer laat bakken. Als een soort gebakken aardappeltje. Dat is ook zó lekker!!
Het zwarte goud
Maar met 5 of 6 planten blijven er dan nog steeds knollen over. En dat is helemaal niet erg, want m’n moeder maakt er een heerlijke siroop van. Of liever gezegd stroop, want zo dik laat ze ‘m worden.
Die stroop maakt ze door het sap uit de knollen te laten indikken tot een dikke, stroperige massa. Die heeft een hele bijzondere smaak. Een diepe, wat aardse en caramelachtige smaak. Met een vleugje vanille, wordt ook wel gezegd. Wij vinden het echt heerlijk! Ik gebruik het soms als vervanging van de ahornsiroop of de gembersiroop die ik vroeger gebruikte. Bijvoorbeeld op een appelpannenkoek of in een dressing of marinade.
Ik noem het zelf het zwarte goud. Omdat het gemaakt is van deze geweldig gezonde knollen, maar ook omdat zo’n potje siroop voor mij een kostbaar potje geluk is. Waar veel yacons, veel tijd en heel veel liefde in is gaan zitten.
Supergezonde knollen
Yacons zijn echt supergezond. Niet alleen bevatten ze veel voedingsstoffen maar ze danken hun natuurlije zoetheid ook voornamelijk aan vezels die we zelf niet kunnen verteren in onze dunne darm. Om die reden hebben ze geen negatieve invoed op je bloedsuiker. Terwijl de goede bacteriën in onze dikke darm er juist hele gezonde postbiotica van maken. Onder andere vetzuren die lijken op ketonen. De ketonen voor je darmen, zeg maar. Ze helpen om je darmen gezond te houden en ze helpen zelfs om een ‘lekkende darm’ te helen.
En de stroop?
Van yaconsiroop durf ik niet te beweren dat deze je bloedsuiker niet zal laten stijgen. De yacon en het sap zijn gekookt, de vezels blijven voor een groot deel achter in de pulp. Bewerkingen zoals koken hebben invloed op de structuur van suikers waardoor ze over het algemeen beter (= sneller) verteerbaar worden en je bloedsuiker dus sneller zullen laten stijgen.
Het is heel persoonlijk hoeveel dat is. Hoe gezonder je darmen en je hormonen, hoe minder insuline er aangemaakt zal worden. En toch zal je bloedsuiker daarmee dan beter in de perken gehouden worden. Kijk daarom ook zelf of het geen negatieve invloed heeft op je eigen ‘suiker’-behoefte. Als je na het gebruik van de siroop ineens veel meer trek krijgt in zoete dingen, wil dat waarschijnlijk zeggen dat het bij jou een (te) hoge insulinepiek veroorzaakt. Dit kan ook over de tijd veranderen. In positieve of in negatieve zin.
Ik raad je sowieso aan om het spaarzaam te gebruiken. Met als extra voordeel dat het dan ook heel speciaal blijft!
Zelfgemaakte yaconsiroop
Ingrediënten
Verse yacons
Stappen
- Schil de yacons.
- Rasp de yacons op een grove rasp. Doe het in een grote pan met dikke bodem.
- Breng dit op lage temperatuur aan de kook in een deksel met deksel.
Op de foto zie je schijfjes yacon. Dit was een experiment. Grof geraspt geeft meer sap en heeft daarom m’n moeders voorkeur. Daar hadden we alleen geen foto van.
- Laat het zo gaar worden. Roer het af en toe door. Tijdens het koken komt er al veel vocht vrij.
- Giet de gaar gekookte yacon door een zeef. Vang het sap op en doe dit terug in de pan.
- Pers nu de rest van het vocht uit de gekookte yacons. Je kunt dit op verschillende manieren doen. Een methode waarbij je geen extra apparaat nodig hebt, is om het in een schone theedoek te doen en deze zodanig aan te draaien dat je het vocht eruit perst.
M’n moeder heeft er dit jaar een fruitpers voor gekregen. Je legt eerst een (kaas)doek in in de bak met de gaten en doet daarin de gekookte yacon. Daarna draai je de pers aan. Wat overblijft is een droge pulp.
- Doe al het sap in je pan en breng deze aan de kook.
- Laat de siroop nu zo’n 3-4 uur koken zonder deksel op de pan. Dan kan het vocht verdampen. De hoeveelheid wordt daardoor steeds kleiner. Roer het ongeveer elk half uur een keer door.
- Laat koken tot de vloeistof zichtbaar donkerder wordt. Het moet donkerbruin maar niet zwart zijn. Het zal dan ook al siroop-achtig zijn, maar nog geen stroop.
Blijf nu in de buurt en roer regelmatig om. Laat op laag vuur nog circa een half uur pruttelen tot de siroop dik en stroperig geworden is. De uiteindelijke kleur is heel donker.
- Vul schoongemaakte, steriele kleine glazen potjes met een metalen deksel met de stroop. Schrijf de inhoud en datum op een etiket. En geniet van je (h)eerlijke zelfgemaakte stroop!
Notities
- Gebruik bij voorkeur verse yacons die nog veel vocht bevatten. M’n moeder maakt ook vaak op het eind van het bewaarseizoen van de yacon nog siroop van de overgebleven yacons die anders teveel zouden verschrompelen en/of slecht worden. Maar dan zijn ze minder goed te schillen en bevatten ook minder vocht.
- Je hebt best veel yacons nodig voor siroop omdat het vocht zoveel moet indikken. De hoeveelheid yacons op de foto’s was voldoende voor de 4 jampotjes die je bij de laatste stap ziet. Van 4 kg yacons blijft ongeveer 250 ml yaconsiroop over.
- Vorig jaar gebruikte ik de pulp die na het persen overbleef om Zaden- en pittencrackers met yacon te maken. Ik verving een deel van de yacons in het recept door de pulp. Er zitten namelijk nog allemaal gezonde pre-biotische vezels in.
- RMR2.0: Yacons en ook yaconsiroop staan niet op de gekleurde lijsten van de Real Meal Revolutie2.0. Yacon is zeker een groentensoort die op de groene lijst behoort. Dit geldt wat mij betreft niet voor de yaconsiroop. Er wordt wel gezegd dat zelfs de siroop geen negatieve invloed heeft op de bloedsuikerspiegel, maar ik heb geen wetenschappelijke informatie gevonden die dit onderbouwt. Mijn advies zou zijn om het met mate te gebruiken. Zoals rauwe honing en pure ahornsiroop op de lichtrode lijst.
- RMR2.0 fasen: Dit recept is alleen geschikt voor fase 1 en 4. Gebruik de siroop met mate en alleen wanneer het je eigen gezondheids- en gewichtsdoelen niet schaadt. Zoals alle producten van de lichtrode lijst.
- Meer info RMR2.0: Meer over de vet gezonde leefstijlmethode van de Real Meal Revolutie2.0 vind je onder het recept.
Gezond worden en blijven
In 4 stappen gezond
De Real Meal Revolutie (RMR) is een vet gezonde koolhydraatarme methode, mede opgezet door prof. Tim Noakes. De methode wordt onderbouwd door recente wetenschappelijke inzichten over gezonde voeding. In RMR 2.0 worden 4 stappen gevolgd die zich achtereenvolgens richten op kennis, verbeteren van je gezondheid, een gezond gewicht door optimale vetverbranding en het vasthouden van dat gezonde gewicht voor de rest van je leven.
Hoe je dat doet kun je vinden op mijn blog en in het boek ‘Van GezondDorp naar GezondLand‘. Van dat boek ben ik ook mede-auteur, maar ik heb er geen enkel financieel belang bij. Dat laatste geldt overigens ook voor deze blog, die om dezelfde reden ook helemaal reclame-vrij is.
Gezond eten
Wil je meedoen, sluit je dan aan bij de Facebook groep ‘Het nieuwe eten: koolhydraatarm en vet gezond‘.
Minder vaak eten
Heb je interesse in periodiek of meerdaagse vasten (Intermittend Fasting / IF of Extended Fasts / EF), dan kun je terecht bij de Facebook groep ‘Eet niet minder, eet minder vaak‘. Daar krijg je ondersteuning en informatie en kun je terecht met al je vragen omtrent ‘Minder vaak eten’. Dat kan varieren van niet snacken tussen maaltijden, tot dagelijks één of meerdere maaltijden overslaan, tot af en toe een paar dagen niets eten. En alles vanuit de gezonde insteek!
Meer kookinspiratie?
Krijg jij ook vaak kookinspiratie als je kijkt naar foto’s van lekkere gerechten? Kijk dan eens naar ‘Keto en zo: koolhydraatarme en vet gezonde recepten — glutenvrij en suikervrij‘. Het is de Keto en zo foto-galerij op Pinterest en geeft weer een andere kijk op de recepten van m’n blog.
