Eet niet minder, maar minder vaak – Vragen over vasten 10 t/m 12

Vragen uit de Facebook groep ‘Eet niet minder, eet minder vaak‘

In series van drie beantwoord ik vragen die door nieuwe leden van de Facebook groep ‘Eet niet minder, eet minder vaak‘ zijn gesteld toen ze zich aanmeldden voor de groep.

Die Facebook groep gaat over vasten. Met als doel om gezond(er) te worden en/of te blijven. Afvallen kan daarbij horen, maar is niet het hoogste doel. Voor mensen in de groep is vasten een bewuste keuze. Als leefstijl; niet als tijdelijk dieet. We eten minder vaak, maar van onze maaltijden maken we een feestje.

Vragen van nieuwe leden beantwoord ik in de Facebook groep. Later maak ik er dan een blog van op mijn website Keto en zo zodat de informatie ook beschikbaar komt voor mensen die geen lid zijn van deze groep. Op deze manier ontstaat er een mooi overzicht van vragen en antwoorden die ook voor anderen interessant kunnen zijn.

Deel 4

In deel 4 van deze serie aandacht voor de volgende vragen:

• Is het goed voor je lijf om af te wisselen in vasten-patroon?
• Mag je wel drinken tijdens het vasten?
• Help vasten (mij) bij het afvallen?

Vraag 10: Is het goed voor je lijf om af te wisselen in vasten-patroon?

Afwisseling is gezond

Het antwoord op deze vraag is: in principe wel. In z’n algemeenheid geldt dat afwisseling goed is voor het lichaam. Dat geldt op heel veel gebieden. Denk bijvoorbeeld aan de afwisseling tussen:

• onze normale warme omgeving met een koude omgeving (bijvoorbeeld eens koud douchen of lekker naar buiten op een koude dag)
• meer en minder eten op een dag
• meer koolhydraten en minder koolhydraten op een dag
• duursporten versus korte, intensieve oefeningen
• afwisseling in beweging (waardoor je andere spieren gebruikt)
• wel en niet in ketose zijn
• inspanning en ontspanning; zowel geestelijk als lichamelijk
• periodiek vasten en een meerdaagse vast

Afwisseling houdt je lichaam flexibel en scherp. Het zorgt ervoor dat je zoveel mogelijk processen in je lijf blijft gebruiken. Dat blijkt in heel veel opzichten héél gezond te zijn.

Oók voor vasten

Dit geldt ook voor vasten. Wanneer je altijd op dezelfde manier vast, dan zal je lichaam daaraan wennen. Het went aan het aantal maaltijden, het tijdstip van de maaltijden en ook een beetje aan de hoeveelheid eten. Want de kans is groot, dat je dan ook iedere dag ongeveer op dezelfde manier eet. Zelfde lunch, standaard gangen bij het avondeten.

Af en toe afwisselen kan de boel even lekker opfrissen. Je lichaam moet even schakelen. Het houdt je bovendien flexibel. Het maakt dat je heel makkelijk de ene keer zus en de andere keer zo kunt eten.

Het maakt het ook makkelijker

Wanneer je gewend bent om af te wisselen, bijv. door soms ontbijt, soms lunch en andere keren je avondmaaltijd over te slaan, dan stelt je lichaam zich daar ook makkelijker op in. Je wordt dan heel flexibel in de zin dat je je kunt aanpassen aan je eigen dag. Die de ene keer heel anders kan zijn dan de andere keer. Bijvoorbeeld het verschil tussen een werkdag en een dag thuis. Of het verschil tussen door de week en weekend.

Door niet heel strak vast te houden aan een regime (wat je jezelf oplegt), ben je ook veel flexibeler in sociale situaties. Pas het vasten gewoon aan. Eventueel vast je de ene dag wat minder en de andere dag wat meer.

Het kan afvallen een boost geven

Wanneer afvallen één van je doelen is en je merkt dat je niet (langer) afvalt, dan is het ook zeker aan te raden om eens af te wisselen. Eet eens wat vaker, of net wat minder vaak. Of introduceer een om-en-om patroon, waarbij je één of meerdere dagen in de week niet eet en op andere dagen gewoon alle maaltijden. Het kan je lichaam het zetje geven dat het nodig heeft.

Gewoontes zijn niet slecht

Ons lichaam houdt per definitie van gewoontes maken. Het komt voort uit onze evolutie, omdat gewoontes er o.a. voor zorgen dat je minder energie gebruikt. Je hoeft ook geen beslissingen te nemen en gaat zo’n beetje op de automatische piloot. Dat is op zich helemaal niet slecht. Het zorgt er o.a. voor dat je dingen ook vol houdt.

Iets wat eenmaal een gewoonte is, kun je veel makkelijker volhouden. Als iedere dag ontbijt overslaan goed bij je past en het jóu helpt om het vol te houden, doe dat dan gewoon. Ook een standaard vastenpatroon is nog steeds heel gezond. En wie weet komt er ooit een dag waarop je het wel wat meer wilt varieren.

Blijf altijd luisteren naar je lijf

Voor welk vastenpatroon je ook kiest en hoe weinig of hoeveel variatie daarin zit; blijf wel altijd goed luisteren naar je lijf. Eet dus als je echte honger krijgt. Oók als je je voorgenomen had om nog langer te vasten. Eet dan tot je verzadigd bent. Alleen op die manier geeft je je lichaam alles wat het nodig heeft en hou je het gezond. Niet alleen voor nu, maar ook voor de lange termijn!

Vraag 11: Mag je wel drinken tijdens het vasten?

Dit vond ik een mooie vraag. Eén die je niet snel hoort. De meeste mensen gaan ervan uit dat je wel moét drinken tijdens het vasten. We doen het vasten immers vooral voor onze gezondheid en drinken is heel belangrijk. Dan móet je dus ook drinken tijdens het vasten. Anders ben je wel heel ongezond bezig.

Dat heb ik zelf ook lang gedacht. Aangepraat door vasters en vastenexperts. Maar dan wel vasters en vastenexperts die zelf géén ervaring hebben met droogvasten.

Drinken kán, maar hoeft niet

Inmiddels weet ik dat het genuanceerder ligt. Drinken is belangrijk, zeker! Maar we kunnen best een poos zonder. Langer dan je waarschijnlijk denkt. Zeker als je daarbij niet eet. Dat noemen we dan droogvasten.

Droogvasten is niet de enige vorm van vasten. Op mijn website en in de Facebook groep onderscheid ik twee soorten vasten. De ene is watervasten en de andere is droogvasten. Beide soorten vasten hebben de overeenkomst dat je tijdens het vasten niets eet. Naar behoefte kun je wel zeezout gebruiken, zoals Himalayazout of Keltisch zeezout. Over het algemeen zal de behoefte aan zout groter zijn bij watervasten, omdat je dan meer mineralen uitplast. Maar het grote verschil zit ‘m dus in het drinken.

Watervasten

Watervasten is een vorm van vasten waarbij je niet eet, maar wel drinkt. Wat je drinkt heeft ook invloed op het vasten. Bij voorkeur drink je tijdens het vasten alleen water. Dat is de meest pure vorm van een watervast en optimaal voor wat betreft ontgifting en andere gezondheidsvoordelen.

Wil je niet alleen maar water dan kun je ook witte, groene of zwarte thee drinken of kruidenthee. Let wel altijd goed op de ingrediënten, dat er geen smaakjes of andere ongewenste ingrediënten inzitten. Of maak zelf kruidenthee van gekookte water met verse kruiden. Je kunt ook zwarte koffie nemen.

Geen suiker, room, zoetjes of smaakjes

Gebruik in je drinken geen suiker, room of andere vetten, zoetstoffen of smaakjes. Al deze toevoegingen gaan de positieve effecten van het vasten tegen. Dat geldt zowel voor gewichtsverlies als dat je doel is, als voor de gezondheidseffecten. Dat zou dus zonde zijn. Daar doe je het tenslotte niet voor.

Zelfs met kruidenthee moet je voorzichtig zijn. Alle smaakjes kunnen een insulinereactie teweeg brengen. Hoe groot die is ligt aan het smaakje, maar is ook heel erg individueel. Door de insulinereactie krijg je sneller honger, kun je minder goed vetten verbranden en wordt het proces van autofagie (dat is het opruimen en reclyclen van oude cellen en andere ongewilde meuk in je lijf) en aanmaak van ketonen verstoord.

Probeer dus zo lang mogelijk zo puur mogelijk te vasten, voor het beste resultaat. En wil je dan toch een koffie met room, doe dat dan aan het eind van het vasten.

Droogvasten

Bij droogvasten eet én drink je niets. Wanneer je niets eet en niets drinkt, dan gaat je lichaam op zoek naar water. Water wat al in je lichaam zit, bijvoorbeeld in oude cellen of parasieten. Het mooie is dat het lichaam zó slim is dat het water zoek en onttrekt op ‘plekken’ die voor het lichaam het minst gunstig zijn. Hierdoor komt het proces van autofagie optimaal op gang.

Ook gaat je lichaam zelf water maken. Zo knap vind ik dat! Het maakt water uit vet uit onze vetcellen en zuurstof uit het bloed. En het mooie is, dat dit het beste en puurste water is. Het is meteen in een vorm wat je lichaam kan gebruiken. Het hoeft niet afgebroken of gezuiverd te worden. Dit in tegenstelling tot water wat we drinken.

Doordat je nu niet alleen vet nodig hebt voor energie maar ook voor water, zal er eerder en in totaal meer vet verbrand worden. Het zorgt er daarom voor dat je eerder en dieper in ketose zult raken dan bij een evenlange watervast.

Heel heilzaam

Uit de ervaring van therapeutische droogvast-experts en uit onderzoek wat hierover gedaan is (voornamelijk in Rusland) blijkt dat 1 dag droogvasten qua therapeutische voordelen, gelijk staat aan drie dagen watervasten. En in Rusland bedoelen ze dan écht alleen water drinken.

Bij droogvasten haal je de meest therapeutische krachten uit je lichaam naar boven. Het mooie is dat het lichaam ook hier weer heel mooi werkt. Het gaat op zoek naar de dingen die het eerst aangepakt moeten worden. Met andere woorden; het zal in stapjes genezen in een volgorde die wij niet zouden kunnen voorspellen. Er is geen andere vorm van vasten, maar ook geen enkele therapie of pilletje die dat kan evenaren.

Begin slim

Hoe gezond watervasten en droogvasten ook zijn, je moet het wel verstandig aanpakken. Hoe je dat kunt doen, heb ik in een aantal eerdere blogs op mijn website ‘Keto en zo’ beschreven.

• Hoe begin je met periodiek vasten / intermittend fasting (IF)?
• Hoe werk je toe naar een meerdaagse water- of droogvast?

Op mijn website vind je ook andere informatie over water- en droogvasten:

• Alles over watervasten
• Alles over droogvasten

Vraag 12: Help vasten (mij) bij het afvallen?

Vasten is de laatste jaren enorm populair geworden. Vooral periodiek vasten, bij velen beter bekend onder de Engelse term ‘Intermittend fasting’ of IF.

Ontzettend gezond

Ik ben blij met deze populariteit en de positieve aandacht. Zelfs in de media. Ik ben daar vooral blij om omdat vasten zo ontzettend gezond is. Jaren geleden, toen het nog nauwelijks bekend was in Nederland schreef ik al over de vele (gezondheids)voordelen in de blog ‘Zet eens vasten op je menu‘.

Hoger doel

Wanneer mensen willen gaan vasten raad ik ze altijd aan om een ‘hoger’ doel te kiezen. Niet in de zin van zweverig, maar in de zin van: ‘iets wat verder gaat dan de weegschaal’. Er zijn immers zoveel andere redenen om te willen vasten. Het voordeel van zo’n doel is dat je het vasten makkelijker blijft volhouden, ook als de weegschaal niet meteen mee beweegt in de richting die je wilt.

Dat je een ‘hoger doel’ hebt wilt natuurlijk niet zeggen dat je niet tegelijkertijd ook wilt werken aan een gezond gewicht. Dat kan zelfs noodzakelijk zijn om je ‘hogere doel’ optimaal te bereiken.

Van nature gewichtsregulerend

Vasten is van nature gewichtsregulerend. In een goed functionerend lijf helpt vasten om een gezond gewicht te krijgen en/of vast te houden. Dat gewicht hoeft overigens niet hetzelfde te zijn als wat je zelf in gedachten hebt.

Vasten helpt om hormonen in balans te houden of te brengen. Denk bijvoorbeld aan insuline en honger- en verzadigingssignalen. Deze spelen allemaal een belangrijke bijdrage bij de energie-huishouding van je lichaam.

Bij ondergewicht aankomen

Heeft iemand ondergewicht, dan kan vasten helpen om zwaarder te worden. Door spieropbouw, maar ook door de opslag van meer energie. Wat heel gezond is voor de persoon in kwestie.

Bij overgewicht afvallen

Op dezelfde manier helpt vasten om af te vallen bij overgewicht. Dit is niet doordat je (bewust) calorieën vermindert. Het is namelijk helemaal niet gezegd dat je minder gaat eten. Minder in calorieën en/of minder in hoeveelheid. In tegendeel. Het kan zelfs zijn dat je méér gaat eten.

Gezond vasten = gezond eten

Bij gezond vasten hoort ook gezond eten. Niet alleen moet je zorgen dat je tijdens de maaltijden die je wél eet, je voedingsstoffen binnenkrijgt, maar ook je energie. Vasten vraagt heel wat van je lichaam. Tijdens het vasten spreekt je lichaam reserves aan. Reserves in energie, maar ook in voedingsstoffen. Dat is heel gezond maar er hoort wel bij dat je de voorraad later ook weer aanvult.

Gezond eten = voldoende eten

Bij vasten hoort dus ook dat je na het vasten voldoende eet. Daarom is het zo belangrijk dat je intuïtief eet. Laat alle oude dieetgewoontes los en stop met het tellen van calorieën, punten, macro’s of wat dan ook. Leer weer vertrouwen op je lichaam.

Het mooie is, dat vasten dat ook weer mogelijk maakt. Zelfs als je lang of vaak dieten hebt gevolgd en je honger- en verzadigingssignalen helemaal de kluts kwijt zijn. Vasten helpt immers om deze hormoon gestuurde signalen te herstellen. Mits je je lijf daar de kans toe geeft.

Eet wanneer je lijf erom vraagt

Eet daarom wanneer je écht honger hebt. Zelfs als je eigenlijk nog langer wilde vasten. In het begin is het misschien moeilijk om gewoonte-honger, honger-in-je-hoofd en rommeltjes in je buik te onderscheiden van échte fysieke honger, maar je zult zien dat je daar steeds beter in wordt. En soms is het gewoon genoeg geweest. Dan heeft je lichaam gewoon wat nodig.

Eet de hoeveelheid waar je lijf om vraagt

Vasten helpt om géén honger te krijgen. Tussendoor échte honger krijgen heb ik zelf ook niet zo vaak. Wat ik wel merk, is dat ik bij de ene maaltijd véél meer honger kan hebben dan bij de andere maaltijd. Op die manier regelt je lichaam dat het genoeg krijgt. Genoeg aan voedingsstoffen (daarom zul je bij een voedingsrijke maaltijd eerder verzadigd zijn) en genoeg aan energie. Luister daar dus naar. Oók als het je doel is om af te vallen.

Meer eten om af te vallen

Zeker wanneer je een verleden hebt van diëten en calorieën tellen of beperken, is het vaak zo dat je eerst méér moet gaan eten om op een later tijdstip af te kunnen vallen. Vaak staat je lichaam dan in een soort van spaarstand. Het is gewend om met minder energie rond te moeten komen. Het gevolg daarvan is, dat het bepaalde lichaamsprocessen heeft vertraagd of uitgeschakeld. Je lijf werkt dan minder optimaal dan het zou moeten. Misschien heb je weinig energie, misschien valt je haar meer uit en misschien uit het zich op andere manieren. Om dit te herstellen heeft je lijf eerst die extra energie en voedingsstoffen nodig die het nu ontbreekt.

Maar m’n gewicht…!

Maak je geen zorgen wanneer je dan in het begin niet afvalt of zelfs in gewicht aankomt. Dat hoort bij dit proces. In het begin staat je stofwisseling immers nog op een laag pitje. Heb vertrouwen dat het goed komt als je gezond en intuïtief eet.

Vasten is van nature spiersparend. Dat wil zeggen dat je tijdens het vasten normaal gesproken altijd je vetreserves gaat gebruiken als energie tijdens de momenten dat je langere tijd niets gegeten hebt. Misschien niet helemaal in het begin, wanneer je nog geen efficiënte vetverbrander bent, maar daarna wel. Het zal geen eiwitten / spieren gebruiken. Dit in tegenstelling tot wanneer je met een calorie-beperkend dieet afvalt en dit ten koste gaat van spiermassa.

In tegendeel, ná het vasten zul je zelfs eerder spieren opbouwen. Je zult dus een betere verhouding krijgen tussen spiermassa en vetmassa. Dit kan er echter wel voor zorgen dat je niet afvalt of zelfs zwaarder wordt. Zelfs als je je vetreserves aan het verminderen bent. Spieren zijn immers zwaarder dan vet.

Beter is het daarom om je voortgang bij te houden met een meetlint. Meet je taille of kijk of je je broekriem al een gaatje strakker kunt krijgen. Bewaar een strakke broek zonder stretch om te zien hoe je verandert. Maak foto’s en vergelijk ze nog eens na een paar maanden. Je zult zien dat je lichaamsbouw in positieve zin verandert.

Geen garantie

Een garantie dat je afvalt kan ik je niet geven. Ik kan je wel vertellen dat er voor zover ik weet geen dieten bekend zijn die betere lange-termijn resultaten geven dan (periodiek) vasten. Zeker niet als dit gecombineerd wordt met gezonde onbewerkte voeding en intuïtief eten.

Wat als ik toch niet afval?

Wanneer je niet afvalt of een tijdje stil staat, kan dat zijn omdat je lichaam opnieuw bezig is met herstel. Het is bezig om aan andere dingen in je lichaam te werken, voordat het weer gewicht wil loslaten. Het kan ook zijn dat je je vastenpatroon eens moet opschudden. Meer daarover lees je in het antwoord op de vraag ‘Is het goed voor je lijf om af te wisselen in vasten-patroon?’ die hierboven beantwoord is.

Zoals in het begin genoemd geldt bovenstaand verhaal voor een gezond lijf. Er kunnen allerlei redenen zijn waarom je toch niet afvalt. Denk aan medicijngebruik of teveel stress. Wil je meer weten over mogeijke redenen waarom je niet afvalt, lees dan mijn blogs hierover:

• Niet afvallen, als je niet afvalt – deel 1
• Niet afvallen, als je niet afvalt – deel 2
• Niet afvallen, als je niet afvalt – deel 3

En óók als je niet afvalt, bedenk dan dat je héél gezond bezig bent. Geniet van alle voordelen die je wel hebt van het vasten en ga lekker door!

Meer lezen?

Hier vind je een overzicht van alle vragen en antwoorden. Deze zal gaandeweg aangevuld worden: FAQ – overzicht van veel gestelde vragen over periodiek vasten (IF) en/of over meerdaagse vasten